Szanse polskiej demokracji

Tom 2 jubileuszowej serii „Dzieła Wybrane Adama Michnika” obejmuje pisma rozproszone publikowane na łamach polskiej i zagranicznej prasy, które powstały na przestrzeni dziewięciu lat. Najwcześniejszy z tych tekstów – „Cienie zapomnianych przodków” – został napisany w 1973 r. Najbardziej zaś przejmujące „Listy z Białołęki” pochodzą z początku stanu wojennego, kiedy ich autora osadzono w ośrodku odosobnienia dla osób internowanych. Zbiór, obok listów, tworzą eseje, artykuły i rozprawy pomieszczone w większych całościach: „Po Grudniu”, „Na marginesie wydarzeń”, tytułowej „Szanse polskiej demokracji” oraz zamykających tom „Szkicach”. Prace te dzielą się na czysto historyczne, m.in. „1863: Polska w oczach Rosjan”, problemowe – „Nowy ewolucjonizm”, oraz stanowiące komentarz do współczesnych wydarzeń. Autor w tych ostatnich opisuje m.in. swoje odczucia, gdy zza krat więzienia na Mokotowie docierały do niego informacje na temat Praskiej Wiosny 1968 r., i wysnuwa z „lekcji czechosłowackiej” ważne dla Polski wnioski. Wspomina pierwszą wizytę Jana Pawła II w naszym kraju oraz to, z jak wielką ulgą PRL-owski rząd odetchnął po wyjeździe papieża. Analizuje stosunek Kościoła katolickiego do polskiego społeczeństwa i ukazuje rolę, jaką duchowieństwo odgrywało w życiu ówczesnych Polaków. Nawiązuje w wielu swoich artykułach do wydarzeń polskiego Października. Pisze też o Czesławie Miłoszu i jego powrocie na łamy prasy krajowej po otrzymaniu Literackiej Nagrody Nobla. Wydanie wzbogacone jest o szkic Jana Nowaka-Jeziorańskiego z 1977 r. – „Profil człowieka odważnego (O Adamie Michniku)”.